Οι πάγοι λιώνουν και το διαθέσιμο πόσιμο νερό μειώνεται. Υπολογίζεται πως 35 κυβικά χλμ (35.000.000.000 κυβικά μέτρα) νερού λιώνουν από τους παγετώνες κάθε χρόνο, γεγονός που συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Πιστεύεται πως το ηπειρωτικό παγοκάλυμμα αναμένεται να καθορίσει την τύχη του πλανήτη. Ο όγκος των παγετώνων στις Άλπεις και τον Καύκασο έχει μειωθεί κατά το ήμισυ, ενώ στην Αφρική έχει μείνει μόνο το 8% του μεγαλύτερου παγετώνα στο όρος Κένυα. Αν αυτοί οι ρυθμοί συνεχιστούν, έως τα τέλη του αιώνα, οι περισσότεροι παγετώνες θα έχουν εξαφανιστεί και οι επιπτώσεις στα αποθέματα νερού σε πολλά μέρη του κόσμου θα είναι τεράστιες.
Ωστόσο, για να μπορέσουμε να προβλέψουμε με επιτυχία το κλιματολογικό μέλλον του πλανήτη μας θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τις κλιματικές αλλαγές που έχουν συνέβει κατά το πέρας των αιώνων. Σε διάστημα δύο εκατομμυρίων ετών περίπου η Γη πέρασε πολύ ψυχρές περιόδους ή παγετώνες που διήρκησαν χιλιετίες και εναλλάσσονταν με θερμές περιόδους. Σήμερα, ζούμε μια Μεσοπαγετωνική εποχή που ξεκίνησε πριν από 10.000 χρόνια με μια αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας. Η παλαιοκλιματολογία χρησιμοποιεί αρχέια βασισμένα σε απολιθώματα, δακτύλιους δέντρων, κοράλλια και ιστορικά αρχεία για τη μελέτη της εξέλιξης του κλίματος.
Οι κατακόρυφοι πυρήνες πάγου επιτρέπουν στους επιστήμονες την μελέτη των κλιμάτων παρελθόντων ετών. Όσο μεγαλύτερο το βάθος πυρηνοληψίας, τόσο μεγαλύτερο το ταξιδι στο κλιματολογικό παρελθόν, ενώ οι πληροφορίες που συλλέγονται αφορούν τη συγκλεντρωση διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.
|
Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα και στις θάλασσες της Γης είναι αποτέλεσμα του φαινομένου του θερμοκηπίου. Κυριότερη αιτία αυτού του τελευταίου είναι η αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα βιομηχανικά κράτη τα τελευταία 200 χρόνια. Εκτιμάται πως η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει ανέβει κατά 0,6 °C από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το έτος 2000. Οι συνέπειες του φαινομένου έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητές. Αλλαγές παρατηρούνται στην παγκόσμια κατανομή των βροχοπτώσεων: υπάρχουν περιοχές όπου η βροχή αυξάνεται και άλλες στις οποίες μειώνεται. Το γεγονός προκαλεί, μεταξύ άλλων, ανακατανομή της πανίδας και της χλωρίδας, μεταβολές στα οικοσυστήματα και αλλαγές στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Τα αέρια του θερμοκηπίου υπήρχαν ανέκαθεν στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας και κατακρατούσαν μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας, δηλαδή βοήθησαν ώστε ο πλανήτης μας να γίνει βιώσιμος. Ωστόσο, η ανθρώπινη παρουσία σε συνδυασμό με τη βιομηχανική επανάσταση οδήγησαν στον πολλαπλασιασμό των αερίων με επικίνδυνες συνέπειες για την ατμόσφαιρα. Ένας από τους κύριους παράγοντες που ευθύνονται για την ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το οποίο παράγεται και τεχνητά με την καύση ορυκτών καυσίμων (άνθρακα, πετρελαίου, φυσικού αερίου). Εξαιτίας της εντατικής χρήσης αυτών των καυσίμων, έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση της ποσότητας τόσο των οξειδίων του άνθρακα και του αζώτου, όσο και του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες που επιδεινώνουν την κατάσταση, όπως για παράδειγμα η αποψίλωση των δασών, έχουν περιορίσει την ικανότητα αναγέννησης της φύσης η οποία ελέγχει τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα μέσω της φωτοσύνθεσης. Οι αλλαγές έχουν προκαλέσει άνοδο της μέσης θερμοκρασίας στη Γη, με το φαινόμενο του θερμοκηπίου να προκαλέι ποίκιλλα περιβαλλοντικά προβλήματα όπως:
- ερημοποίηση και ξηρασία (που παράλληλα προκαλεί λοιμούς)
- αποψίλωση των δασών ( η οποία εντείνει ακόμα περισσότερο την κλιματική αλλαγή)
- πλημμύρες
- καταστροφή των οικοσυστημάτων
Οι παγετώνες υποχωρούν και η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ταχύτητας μεταβολής του κλίματος, με το φαινόμενο να είναι γνωστό ως θερμική διαστολή. Οι επιστήμονες που εξετάζουν την επιδείνωση της κατάστασης του πλανήτη έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως αιτία είναι η ταχεία άνοδος της θερμοκρασίας της Γης. Η ανθρώπινη δραστηριότητα, ειδικά η χρήση ορυκτών καυσίμων και η ακόλουθη συσσώρευση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, έχουν ενισχύσει αυτή τη τάση.
Η αρκτική θερμαίνεται ταχύτερα απ' ό,τι ο υπόλοιπος πλανήτης, λόγω του σκουρόχρωμου εδάφους και του νερού που παγιδεύουν περισσότερη θερμότητα από την ατμόσφαιρα. Αναλυτικά:
- Το ηλιακό φως ανακλάται από στρώματα πάγου
- Εκεί ώπου ο πάγος είναι λεπτότερος ή σπασμένος, η ακτινοβολία διεισδύει στη θάλασσα
- Ο πάγος απορροφά τη θερμότητα από το ηλιακό φως και απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα παγιδευμένων σωματιδίων άνθρακα
- Τα σωματίδια αυτά ανεβαίνουν στην επιφάνεια και μετατρέπονται σε διοξείδιο του άνθρακα CO2
- Όταν εκτεθεί στον αέρα το CO2 απορροφάται από την ατμόσφαιρα
Στο 1:50 του βίντεο εξηγείται ο λόγος που ο "βρωμικος" με εδαφικά στοιχεία μαύρος πάγος λιώνει γρηγορότερα από τον "καθαρό" λευκό πάγο
Στο παραπάνω κλιματικό μοντέλο παρουσιάζεται η μεταβολή του κλίματος κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα